[151/25] - 1864: "Rewers" - Tom III z komisarzami Krzyskim i Majskim

"Rewers"

seria: Komisarz Krzyski i Majski

Tom trzeci

Adam Widerski

„Zbrodnia ma dwie strony 

– jedna zawsze ocieka krwią.”

Ostatnio często zdarza mi się tak, że trafiam na książkę będącą kontynuacją jakiejś serii. Nie mam z tym problemu, o ile jest to osobna historia, ale gorzej, gdy jest ciągłość jakiegoś wątku. Na szczęście powieść „Rewers” należy do tego pierwszego rodzaju, chociaż są pewne sprawy mające swój początek w pierwszym tomie. 

Adam Widerski zadebiutował w 15.05.2019 roku powieścią „Odwyk”, która była pierwszym tomem z udziałem komisarzy Krzyskiego i Majskiego. Został on wydany przez wydawnictwo Initium i można by się spodziewać, że kolejne części również będą afirmowane przez jednego wydawcę. Stało się jednak tak, że kontynuacja serii, czyli drugi tom noszący tytuł „Proroctwo” ukazała się w wydawnictwie WasPos i nie wiem, dlaczego nastąpiła kolejna zmiana, ale faktem jest, że trzecia część z komisarzami została wydana w wydawnictwie Novae Res.

Ważne w tym przypadku było dla mnie, że wątek kryminalny i śledztwo to motyw, który jest poprowadzony do końca i wyjaśniony. Mimo więc faktu, że książka jest trzecim tomem serii, to jednak nie przeszkadzało mi to w poznawaniu treści.

Tym razem komisarz Krzyski, który miał rozpocząć nowy etap życia, zostaje wciągnięty w wir dramatycznych wydarzeń, które podważają wszystko, co o nim wiemy z wcześniejszych tomów. 

Piotr Krzyski od dwóch tygodni spędza czas w Sobótce ze swoim przyjacielem Łukaszem Majskim, jego żoną Alicją i swoją dziewczyną Martą Bukowską. Są tu, by odpocząć po ostatniej sprawie, nad którą pracowali w lipcu. Prowadzili wówczas śledztwo związane z Alkoholowym Mordercą. Po tej akcji Krzyski ma założony gips, który sięga aż do połowy przedramienia i połamane żebra, a jego narzeczona znajduje się w szpitalu. W momencie, gdy Krzyski odwiedza ukochaną i jej się oświadcza, wchodzą policjanci, którzy aresztują go oskarżając o zamordowanie Kamili Podolskiej, koleżanki z pracy. W tym momencie wszystko wskazuje na niego, co widać w prologu, w którym jesteśmy świadkami zabójstwa. Okazuje się, że Kamila przezornie zamontowała w swoim mieszkaniu kamerę, na której zapisało się nie tylko to, co się stało, ale też została uwidoczniona twarz mordercy. Ale czy na pewno? Wprawdzie pozostawione ślady, tropy wskazują, że Piotr Krzyski dopuścił się tak potwornego czynu, ale ja od początku miałam wątpliwości.

Moje zdziwienie wzbudził fakt, że tak szybko koledzy Krzyskiego oskarżają go o zbrodnię na podstawie kilku poszlak, nie biorąc pod uwagę jego dotychczasowych osiągnięć i możliwości mistyfikacji, co od razu było wiadome. Nie miało dla nich znaczenia, że Krzyski był poturbowany i nie byłby w stanie zrobić to, co zrobił morderca Kamili. Byłam pewna niewinności Krzyskiego od początku, więc tylko pozostało mi podążać za kolejnymi działaniami bohaterów, by poznać, kto się za tym wszystkim kryje. Jego ucieczka, oskarżenie o morderstwo i coraz bardziej niepokojące fakty sprawiają, że nieustannie balansuje między współczuciem a podejrzeniem. Od razu przyznam się, że  spodziewałam się ucieczki i pogoni, bo na to wskazuje blurb książki, jak i  niektórych splotów sytuacyjnych, ale i tak byłam zaskoczona rozwojem sytuacji. 

Pan Widerski sprytnie prowadzi fabułę tak, że czytając można uwierzyć w winę Krzyskiego. Stosuje odpowiedni układ słów, byśmy też zaczęli podejrzewać, że może jednak się mylimy. W ten sposób pokazuje, że wszystko ma dwie strony medalu i nie zawsze znaczy to, co czytamy lub widzimy,

Szerokie spojrzenie daje nam prowadzenie powieści z perspektywy kilku postaci w narracji trzecioosobowej, co pozwala poznawać wydarzenia z różnych stron. Czasami tempo akcji, gdyż są w niej chwile przemyśleń, wspomnień i obyczajowych opisów, ale całość broni się dzięki dobrze skonstruowanej intrydze, wyrazistym postaciom i atmosferze naznaczonej niepokojem, co sprawiło, że z ciekawością podążałam przez kolejne wydarzenia.

Atutem są z pewnością postacie drugoplanowe, jak chociażby przyjaciel Krzyskiego – Madejski, inspektor Marek Trzos, inspektor Ryszard Walski, czy Hektor Wist - patolog o niekonwencjonalnym podejściu do swojej profesji. Przez fabułę przewija się sporo osób, ale na szczęście autor zadbał, by czytelnik nie pogubił się w tym, kto jest kim. Każdy rozdział i poszczególne epizody oznaczone są imieniem i nazwiskiem osoby, której dana scena dotyczy, a dzięki temu całość jest klarowna i nie powoduje chaosu.

W książce „Rewers” znajdziemy wszystko, czego można oczekiwać od dobrego kryminału: śmierć, tajemnice, przejmowanie nieruchomości, moralne dylematy i nieustanną walkę między dobrem a złem. Pan Adam Widerski nie boi się trudnych tematów pokazując swoich bohaterów, jako ludzi nieidealnych, mających swoje małe grzeszki, popełniających błędy, które poznajemy w trakcie śledztwa, co nadaje całości dodatkowe walory, głębię i uniwersalność. Z tego, co autor napisał w swoim Posłowiu, jest to ostatnia część z komisarzami Krzyskim i Majskim, ale mam nadzieję, że kiedyś jeszcze wróci to tych bohaterów i ponownie wrzuci ich w jakąś trudną sprawę.

Książkę przeczytałam w ramach współpracy z wydawnictwem 

Wydanie: I

Data premiery: 25.03.2025r.

Ilość stron: 400

Wymiary: 130x210 mm

Okładka: miękka ze skrzydełkami

ISBN 978-83-8373-692-1

Wydawnictwo: Novae Res

Moja ocena: 5/6

[86/25] - 1799. - "Bracia Marchetti" #1 - "Służąca Diabła"

„Służąca diabła”

Seria: Bracia Marchetti

Tom pierwszy

Karina Majsterek

„W jasności promieni nie dostrzega się 

ukrytego mroku.”

Nie taki diabeł straszny, jak go malują – tak przynajmniej mówi przysłowie. A co by było, gdyby spotkały się dwie, a nawet więcej diabelskich dusz? Takich bohaterów poznajemy w książce „Służąca diabła”.  Jest to pierwsza część serii "Bracia Marchetti", która opowiada o losach trzech braci związanych z mafią. 

Bohaterami tej części są Salvatore Marchetti, nazywany Diabłem z Palermo, oraz Gina Rinaldi, tajna broń katańskiej Camorry. Salvatore wzbudza strach wśród wszystkich, którzy go otaczają. Jego serce jest z kamienia, nic nie czuje, poza satysfakcją zadawania cierpienia. Jest bezdusznym, okrutnym, psychopatycznym osobnikiem nieznającym litości i nieodczuwającym nic poza nienawiścią do wrogów oraz ludzi, którzy go zawodzą. Strach w oczach innych daje mu poczucie kontroli i karmi jego mroczną duszę. Jego bezwzględną naturę poznajemy od razu, stając się świadkami sceny tortur w piwnicy, będącej miejscem kaźni jednego ze zdrajców. Od pewnego czasu ktoś wyraźnie zagraża rodzinie Marchettich i szkodzi ich interesom.

Gina Rinaldi również nie jest słodką, potulną osobą, ale on o tym nie wie, gdyż poznaje ją jako kobietę, która zajmuje się domem  innych, jako służąca. Nikt nie spodziewa się, że ta drobna, pozornie sromna dziewczyna  nie zawaha się zabić człowieka, jeśli uzna, że na to zasłużył. Ona jest córką  bossa Camorry, który przez wiele lat ukrywał fakt, że ma córkę, tworząc pozory, że jego następcą będzie ktoś inny. Tymczasem od najmłodszych lat Gina była szkolona, by w przyszłości przejąć władzę nad organizacją. Jej marzenia są jednak zupełnie inne: pragnie spróbować „normalnego” życia, dlatego w tajemnicy przed rodziną realizuje swój plan. Po śmierci ojca opuszcza rodzinne strony, udaje się do Palermo, pracuje jako służąca, a jej drogi   krzyżują się z przyjacielem i prawą ręką  Salvatore, Dazio Rizzie i w efekcie z samym Diabłem. Gdy do tego dochodzi, Salvatore jest zaintrygowany, bo spotyka pierwszy raz kobietę, która się go nie boi.

To nie jedyny wątek tej powieści – obserwujemy także historię Dazio Rizziego, który jest zakochany w siostrze swojego bossa, Sophie Marchetti. Mimo że bohaterowie są mocno uwikłani w brutalny świat mafijny, wzbudzają nie tylko negatywne wrażenie, lecz także sympatię. Taki właśnie jest Dazio Rizzi – bezwzględny, ale mimo wszystko budzący pozytywne emocje.

Relacja między głównymi bohaterami balansuje na granicy destrukcji i fascynacji, co dodaje książce głębi. Można się jednak zastanowić, czy tak skrajne przedstawienie mafijnych postaci nie jest momentami zbyt przerysowane. Salvatore jako postać hipermroczna i pozbawiona emocji może wydawać się archetypem psychopaty, którego działania są przewidywalne w swojej okrutności. 

„Służąca diabła” to debiut Kariny Majsterek, co tym bardziej zasługuje na uznanie, chociaż jeszcze można wyczuć świeże pióro. Widoczne jest to chociażby w nadużywaniu wulgaryzmów, które nie zawsze pasują i sprawiają sztuczne wrażenie, ale też w opisowych partiach tekstu, gdy  jest tego za dużo. Jednak z każdym kolejnym rozdziałem, które są opatrzone tytułami, tempo jest coraz szybsze i coraz więcej się dzieje. Pierwsze epizody, w dużej części, skupiają się na relacji Salvatore i Giny, przedstawianiu ich wrażeń, myśli, odczuć i dylematów. Dopiero w drugiej połowie książki wyraźnie wzrasta napięcie i dynamika akcji, a autorka doskonale buduje napięcie i kreuje wyrazistych bohaterów. Jej styl jest dynamiczny, pełen barwnych opisów i mocnych dialogów, które wzmacniają dramaturgię historii. Widać, że miała dobrze zaplanowany przebieg poszczególnych motywów – powieść rozwija się w szybkim tempie, dostarczając czytelnikom wielu mocnych wrażeń. 

Pierwsza część serii „Bracia Marchetti" to mroczna, intensywna opowieść mafijna, pełna tajemnic, brutalnych rozgrywek, namiętności oraz emocjonujących zwrotów akcji. Książka trzyma w napięciu, dostarcza silnych emocji, a jej bohaterowie są wyraziści, choć momentami skrajni. Historia w niej zawarta z pewnością zadowoli tych czytelników, którzy  lubią romanse mafijne z mrocznym zabarwieniem i motywem miłości, która  potrafi dotrzeć do najbardziej lodowatego i zamkniętego na nią serca. To też kolejna opowieść pokazująca, że nikt nie rodzi się złym człowiekiem. Dopiero dorastanie w konkretnym środowisku, zbierane doświadczenia, warunki życia, okoliczności zewnętrzne wpływają na to, jakimi dorosłymi jesteśmy. Gina i Salvatore od zawsze byli związani ze brutalnym światem i musieli nauczyć się w nim funkcjonować. Jednak i oni, mimo czarnej duszy, mają w sobie potrzebę bliskości i miłości. 

„Służąca diabła” to doskonały początek trylogii będący obietnicą kolejnych mocnych wrażeń w następnych tomach. Z pewnością będzie się wiele działo, gdyż już teraz mieliśmy namiastkę tego, gdy zawiązał się jeden z wątków, który będzie tematem kontynuacji. Autorka ujawniła bowiem, że drugi tom opowiadać będzie o młodszym  z braci Marchetti Lotario, a trzeci o najmłodszym Giorgio.  Z pewnością autorka nie pozwoli nam się nudzić i możemy spodziewać się mocnej propozycji dla fanów mafijnych romansów i brutalnych thrillerów.

Książkę przeczytałam w ramach współpracy z wydawnictwem 

Wydanie: Pierwsze

Data premiery: 07.04.2025r.

Ilość stron: 382

Wymiary: 130x210 mm 

Okładka: miękka ze skrzydełkami

ISBN: 978-83-8373-597-9

Wydawca: Novae Res

Moja ocena: 5/6

[77/25] - 1790. - "Hawajska miłość" #1

"Może to właśnie miłość"

Seria: Hawajska miłość

Tom pierwszy

Lilly Lucas

„Przyzwolenie na miłość 

nigdy nie jest kiepskim pomysłem.”

Do wakacyjnych, letnich dni pozostało jeszcze kilka tygodni, a wielu z nas już teraz tęskni za podróżami, słońcem i beztroskim czasem. Na szczęście już teraz możemy poczuć ten klimat, czytając – sięgając po książkę „Może to właśnie miłość.", która jest pierwszą częścią trylogii "Hawajska miłość".

Każda z części skupia się na innych bohaterach, ale ich wspólnym tłem są malownicze Hawaje. Główna bohaterka pierwszego tomu, Louisa Herzog-Riggs, to dwudziestojednoletnia mistrzyni niemieckiego tenisa, której karierę brutalnie przerywa kontuzja. Jej życie obraca się wokół tenisa i nie potrafi sobie wyobrazić, że mogłaby nie uprawiać tego sportu. Już jako nastolatka osiągnęła bardzo wiele, co podkreślają fragmenty artykułów zamieszczonych na początku książki, zamiast klasycznego prologu. To właśnie z nich dowiadujemy się, że podczas zawodów w Nowym Jorku młoda tenisistka straciła szansę na finał US Open, ponieważ doznała poważnej kontuzji. Aby wrócić do pełnej sprawności, zostaje zawieszona na rok i przechodzi rekonwalescencję. Za namową rodziców przyjeżdża na Hawaje, na wyspę O’ahu, gdzie jej matka chrzestna – Kay – prowadzi szkołę tenisa.

Na wyspie Louisa poznaje Vince’a Greenfielda – sympatycznego, przystojnego surfera. Wraz ze swoją siostrą Laurie mieszka w domu, który kiedyś pełnił rolę pensjonatu. Odziedziczyli go po poprzednim właścicielu, Jimie Kamakahi, który był bliskim przyjacielem ich rodziny. Teraz Vince próbuje przywrócić nowy blask budynkowi, planując wznowienie działalności pensjonatu. Niestety, nie wszystkim się to podoba – zwłaszcza Kay, która od początku budziła moją niechęć. Wykazuje się złośliwością, niezrozumieniem i gderliwością, sprawiając wrażenie osoby, która uprzykrza życie innym, zamiast ich wspierać.

Natomiast Vince coraz bardziej fascynuje Louisę i to z wzajemnością. Ogromną zaletą ich relacji jest umiejętność rozmawiania ze sobą, bez obrażania się, fochów i złości. Od razu wyjaśniają sobie nieporozumienia, próbują zrozumieć siebie nawzajem i daną sytuację. Louisa uczy się przy okazji innego stylu życia nakierowanego nie tylko na dyscyplinę, ale też podchodzenia z radością do tego, co się robi. Pojawia się jednak problem, który trudno im będzie rozwiązać: ona ma być na wyspie tylko 6 miesięcy, a potem musi wrócić do siebie, do Monachium na zawody US Open. A to oznacza rozłąkę i związek na odległość.

„Może to właśnie miłość” to jedna z tych powieści, które czyta się z uśmiechem i pozytywnym nastawieniem. Nie brakuje tu emocji, ale są one subtelne i rozwijają się stopniowo, bez nagłych zwrotów akcji. Autorka w pięknym stylu przedstawia romantyczną historię, podkreślając uroki życia na wyspie. Zestawia postać osoby, której jedynym celem jest osiąganie sukcesów, z kimś, kto po prostu czerpie radość z każdej chwili i spełnia swoje marzenia.

Opisy w książce sprawiają, że można poczuć się jak na wakacjach – niemal czuć bryzę oceanu, gorący piasek pod stopami i szum fal. To zasługa Lilly Lucas, której styl jest lekki i przyjemny w odbiorze. Autorka unika wulgaryzmów i odważnych scen erotycznych, zamiast tego z czułością i zachwytem maluje przed nami Hawaje, ich urok i piękno.

To niewątpliwie jeden z największych atutów tej powieści, w której obserwujemy rozwój wydarzeń z perspektywy Louisy. Dziewczyna nie potrafi się wyluzować nawet w tak cudownym otoczeniu, bo wciąż myśli o powrocie do gry i zawodach. Tymczasem Vince, choć charyzmatyczny i atrakcyjny, ma swoje tajemnice i dobrze wie, jak może skończyć się ślepe dążenie do kariery. Podobało mi się, że ich relacja rozwijała się w sposób naturalny, spokojny, bez przesadnej dramaturgii, choć nie brakowało wyzwań.

„Może to właśnie miłość” to lekka i przyjemna powieść w stylu romansu Young Adult, która przenosi nas na słoneczne Hawaje i oferuje romantyczną historię z nutą sportowych wyzwań. Można przy niej poczuć się jak na wakacjach, rozkoszować się pięknymi opisami białych plaż, wyobrazić sobie spektakularne zachody słońca i kibicować bohaterom w osiąganiu ich celów – a także w zdobywaniu odwagi, by być ze sobą. To otulająca ciepłem, przytulna historia o lecie, miłości, młodzieńczych marzeniach i odnajdywaniu własnej drogi. Idealna lektura nie tylko na wakacje, ale na każdą chwilę, gdy potrzebujemy romantycznej, pozytywnej historii z nutą sportowej pasji w tle.

Książkę przeczytałam w ramach współpracy z wydawnictwem 

Wydanie: I

Data premiery: 26.03.2025r.

Premiera niemiecka: 01.07.2024r.

Ilość stron: 336

Wymiary: 135x215 mm

Okładka: miękka ze skrzydełkami

ISBN: 978-83-68383-11-9

Tytuł oryginalny: This Could Be Love

Tłumacz: Anna Wziątek

Wydawca: Wydawnictwo Jaguar

Moja ocena: 6/6

[60/25] -1773. - "Dworek nad Biebrzą" Tom III - "Testament dziadka"

"Testament dziadka"

Cykl: Dworek nad Biebrzą

Tom trzeci

Urszula Gajdowska

„istnieje taka miłość, która dojrzewa, 

zanim zostanie odkryta”

I oto mam za sobą trzecią odsłonę trylogii „Domek nad Biebrzą”, której fabuła nie toczy się tylko w Polsce, ale wybiega poza granice naszego kraju. W poznawaniu ich kolejnych bohaterów nasza uwaga skupiała się przede wszystkim na synach hrabiny Modlińskiej. Poznaliśmy już Klemensa, najstarszego z braci, po nim śledziliśmy losy Anthony’ego, a teraz, wraz z trzecią odsłoną zatytułowaną „Testament dziadka” przyszedł czas na bliższe poznanie Maurycego. Trudno stwierdzić, dlaczego to zawsze ci najbardziej niesforni bohaterowie intrygują najbardziej? Być może dlatego, że starają się żyć po swojemu, może ich bunt wobec konwenansów i chęć życia na własnych zasadach.

Jest lipiec 1924 roku, kilka tygodni po wydarzeniach w „Przeklętym posagu”. Od razu, wraz z pierwszą stroną przenosimy się do Londynu, w którym mieszka ze swoją matką, baronową Cavendish, Cordelia, starsza siostra, niespełna szesnastoletniego Cecila. Obie kobiety martwią się o jego przyszłość, gdyż ma on pewną przypadłość, utrudniającą mu normalne funkcjonowanie w społeczeństwie. Młodzieniec ma bowiem lęk przed mówieniem i przed ludźmi. Panie zdają sobie sprawę, że jeżeli nic się nie zmieni, Cecil straci nie tylko miejsce w Izbie Lordów, ale też majątek zapisany w testamencie dziadka, którego zapis chce podważyć sir Fergusson. Do tego będzie miał on argumenty, by chłopiec znalazł się w domu dla obłąkanych, a one mogą znaleźć się na ulicy.

Do tej pory żaden z zatrudnionych nauczycieli nie wytrzymał z młodym lordem zbyt długo. Chłopiec nie wykazywał wobec nich woli kontaktu. Nadzieja pojawia się wraz z nowym guwernerem, którym zostaje Maurycy Modliński., który podąża śladami tajemniczej damy.

Pół roku temu Maurycy poznał pewną damę, której twarz przesłaniała maska, skrywająca jej oblicze. On przedstawił się jej innym nazwiskiem, ona także nie podała mu, kim jest naprawdę. Jednak on wciąż ma w pamięci piękne oczy. To te wydarzenia sprawiły, że teraz znajduje się w Londynie.

Do angielskiej stolicy przybywa też energiczna madame Moreau, która poszukuje tutaj odpowiedzi na swoje pytania dotyczące jej przeszłości. Jest ona kobietą po czterdziestce, a matce Maurycego zawdzięcza opiekę po tym, czego w przeszłości doświadczyła. Jej postać wzbudziła moją sympatię w tomie drugim, a teraz to wrażenie jeszcze się pogłębiło. Madame Moreau to osoba inteligentna, mądra i pełna ciepła. Naprawdę nazywa się Marysia Matajowa i wciąż nie wie, co wydarzyło się w jej życiu, więc także ona ma swoje sekrety do odkrycia.

Autorka dużą wagę przywiązała do wątku Cecila i zaburzenia lękowego, które w tamtych czasach nie było odpowiednio diagnozowane. Dziś wiemy o takich trudnościach więcej, a pani Gajdowska doskonale zna temat. Zdradziła bowiem w posłowiu, że jest matką dziecka z mutyzmem wybiórczym. Powieść pozwala wniknąć w umysł osoby cierpiącej na fobię polegającą na lęku przed mówieniem, ukazując zarówno ówczesne metody leczenia, jak i społeczne podejście do neuroodmienności.

Biegnie on wraz z kilkoma innymi, z których istotny jest też motyw relacji między Maurycym, a Cordelią oraz intrygami toczącymi się wokół testamentu i spadku. Razem tworzą niestandardową, wciągającą, zaskakującą i wielowątkową opowieść o ludzkich losach splecioną w jedną, wspólną historię.

Trylogia „Testament dziadka” to wspaniała podróż w czasie, do świata, który jest niezwykle barwny, romantyczny, ale też trudny, zwłaszcza dla kobiet. Autorka stworzyła wyjątkowych, złożonych bohaterów, a ich losy dostarczyły mi mnóstwo emocji. Wielowątkowość poszczególnych historii w połączeniu z galerią barwnych postaci jest lekturą wciągającą, silnie oddziałującą na emocje i wyobraźnię.

Bardzo polubiłam wszystkich bohaterów, ale szczególnie przypadli mi do serca Anthony i Maurycy, ale i Ksawery wzbudza zainteresowanie swoją nietuzinkową osobowością. Ich przemiana i sposób postępowania pokazują, że każdy człowiek przechodzi transformację, a jej siłą napędową jest miłość. Pani Urszula Gajdowska odsłania w tej trylogii swój talent do tworzenia opowieści, które przemawiają do serc czytelników i pozostają w nich na długo. W moim także zajęła szczególne miejsce, bo trudno zapomnieć o tak znakomicie wykreowanych postaciach i napisanej historii z ich udziałem.

Recenzja tomu I "Zaginione klejnoty"

Recenzja tomu II "Przeklęty spadek"

Egzemplarz książki otrzymałam w ramach współpracy z portalem 

Wydanie: I

Data premiery: 20.09.2023r.

Ilość stron: 320

Wymiary: 145x205 mm

Okładka: miękka ze skrzydełkami

ISBN: 978-83-67813-00-6

Wydawnictwo: Szara Godzina

Moja ocena: 6/6

[59/25] -1772. - "Dworek nad Biebrzą" Tom II - "Przeklęty posag"

"Przeklęty posag"

Cykl:  Dworek nad Biebrzą

Tom drugi

Urszula Gajdowska

„Czasem ludzie dochodzą do pewnej granicy i z pozoru niewinny incydent powoduje, że tracą samokontrolę.”

W pierwszym tomie serii „Dworek nad Biebrzą” pod tytułem tytuł „Zaginione klejnoty” Urszula Gajdowska zabrała nas do XIX-wiecznej Polski, na uroczą wieś położoną nad Biebrzą. Poznaliśmy w nim trzech braci: Klemensa Krzyżewski, Anthony’ego Athertona i Maurycego Modlińskiego,  synów hrabiny Modlińskiej. Ich nazwiska różnią się, ponieważ każdy z nich jest owocem innego małżeństwa ich matki. 

Bohaterem książki „Zaginione klejnoty” był najstarszy z braci, Klemens, którego perypetie uczuciowe rozpalały zmysły. W finałowych scenach pierwszego tomu autorka zainicjowała wątek, którego rozwinięcie poznajemy w drugim tomie serii, zatytułowanym „Przeklęty posag”, który dotyczył drugiego z braci. Zauważył on wówczas w starszej kobiecie zmierzającej z dużym kufrem na statek, coś znajomego, coś co przypominało mu kogoś. Okazało się, że jest nią Henrietta Fleming, która ma swój cel, by opuścić rodzinny kraj.

Anthony dał się poznać, jako człowiek pełen uroku, empatii, kultury, choć o nieco sztywnym usposobieniu ale zawsze gotowy do niesienia pomocy. Teraz, gdy poznajemy go bliżej, ujawniają się jego dylematy, rozterki i cechy charakteru, które wcześniej były tylko delikatnie zarysowane. Na jego decyzje wpływają niespodziewane wydarzenia, uczucia, ciekawość, a także relacje rodzinne i sekrety sięgające przeszłości jego ojca. Jest mężczyzną inteligentnym, stanowczym i upartym, co sprawia, że nie zamierza odpuścić tak łatwo, by odkryć co skrywa Henrietta.

Relacja między Anthony’m a Henriettą ma dramatyczny, ekspresyjny, a jednocześnie zabawny początek, który stopniowo ewoluuje, prowadząc do wielu niespodziewanych zwrotów akcji. Początkowo nacechowana dystansem, ich relacja powoli odkrywa głębsze warstwy, budując napięcie zarówno na poziomie emocjonalnym, jak i fizycznym.

Druga część cyklu ma podobny charakter do pierwszej części, ale też wprowadza nowe postacie i elementy. Fabuła wychodzi poza polskie granice i wraz z toczącą się opowieścią i bohaterami udajemy się do Anglii. Rozwijają się też wątki znane z pierwszego tomu, jednocześnie wzbogacając opowieść o nowe perspektywy i tajemnice. Autorka zadbała też o to, by przypomnieć niektóre istotne fakty z pierwszej części, dzięki temu nie czujemy dezorientacji. Pojawiają się też postacie poznane w „Zaginionych klejnotach”, niektóre wątki się łączą, a jednym z przewodnich motywów jest sprawa klejnotów, nad którymi ciąży klątwa. Ten wątek łączy się z wydarzeniami z pierwszego tomu, gdzie biżuteria również odgrywała istotną rolę.

„Przeklęty posag” to także historia pełna niespodziewanych zwrotów akcji, w których kryminalne zagadki, rodzinne tajemnice oraz decyzje związane mają szczególne znaczenie.  Urszula Gajdowska w zgrabny sposób łączy intrygi z historycznym tłem, romansem oraz społecznymi uwarunkowaniami, które dominowały w XIX wieku, zarówno w Polsce, jak i na świecie. Podkreśla bezsens tych ograniczeń, wyrażony poprzez kolejne postacie kobiece w trylogii „Dworek nad Biebrzą”.  Widoczny jest też kontrast pomiędzy polskimi a angielskimi realiami, co jest wartością dodaną do tej powieści. Dzięki temu możemy jeszcze bardziej docenić różnorodność realiów, w których poruszają się bohaterowie, oraz dostrzec uniwersalne wartości, które zawsze odgrywają kluczową rolę w ludzkich wyborach.

Powieść porusza przy okazji, wiele ważnych tematów, takich jak rola kobiet, granice ich wolności oraz relacje międzyludzkie w kontekście zarówno rodzinnych więzi, jak i romantycznych związków. Henrietta wnosi do fabuły świeże spojrzenie na rolę kobiet w XIX wieku, ukazując swoją determinację i niezależność w świecie ograniczonym przez sztywne społeczne reguły. Jak na tamte czasy jest kobietą odważną i nietuzinkową, co ożywia fabułę i ubarwia ją swoją osobowością.

„Przeklęty posag” porusza, angażuje emocjonalnie, wzrusza i bawi, skłania przemyśleń nad tym, jak wiele zmieniło się w światopoglądzie w ciągu ostatnich dwustu lat. Towarzyszymy bohaterom w sytuacjach pełnych napięcia i emocji, odkrywając rodzinne tajemnice, kryminalne zagadki, a nawet pojawiają się elementy paranormalne w postaci zjaw, dziwnych zdarzeń, które pomagają rozwiązać sekrety związane z posagiem i klejnotami. Narracja prowadzona w trzeciej osobie pozwala na szerokie spojrzenie na wydarzenia, dając czytelnikowi przewagę wiedzy nad bohaterami. 

Powieść stanowi znakomitą kontynuację trylogii „Dworek nad Biebrzą”, przenosząc swoją historią w złożony świat pełen intryg, trudnych wyborów, konwenansów dając nam możliwość wgłębienia się w osobowość postaci i przeżywania razem z nimi emocjonujących sytuacji, rozwoju uczuć obwarowanych zewnętrznymi i społecznymi ograniczeniami. To opowieść, napisana z pasją, znajomością tematu, realiów tamtych czasów, co nadaje całości uroku, poczucia naturalności i szczególnego, romantycznego klimatu.  

„Przeklęty posag” to zgrabnie połączenie wątków historycznych, elementów romansu i kryminału z metafizycznym zabarwieniem. Z tego powodu z pewnością zadowoli ona miłośników wielowymiarowych postaci, klimatycznych opisów i zaskakujących zwrotów akcji. Przebieg wydarzeń, wiele emocjonalnych sytuacji sprawia, że napisana historia dostarcza nam niezapomnianych wrażeń i zachęca do sięgnięcia po kolejny tom cyklu.  

Recenzja Tomu I: "Zaginione klejnoty"

Egzemplarz książki otrzymałam w ramach współpracy z portalem

Wydanie: I

Data premiery: 15.06.2023r.

Ilość stron: 320

Wymiary: 145x205 mm

Okładka: miękka ze skrzydełkami

ISBN: 978-83-67102-86-5

Wydawnictwo: Szara Godzina

Moja ocena: 6/6

[57/25] -1770. "Dworek nad Biebrzą" Tom I - "Zaginione klejnoty"

"Zaginione klejnoty"

Cykl: Dworek nad Biebrzą

Tom pierwszy

Urszula Gajdowska

„życie nie składa się jedynie z samych rozrywek, 

a te zarezerwowane są wyłącznie dla wybranych”

Biebrza, pięknie położona rzeka na Podlasiu, wijąca się wśród urokliwych łąk i lasów, mogłaby opowiedzieć niejedną historię, których była świadkiem. Być może także taką, jaką spisała Urszula Gajdowska w swojej książce „Zaginione klejnoty”, otwierającej trylogię o mieszkańcach pewnego dworku nad Biebrzą.

Urszula Gajdowska zabiera nas wraz z tą historią do czasów, gdy konwenanse były ważniejsze niż człowiek, szczególnie w odniesieniu do kobiet. Dziś takie ograniczenia wydają się oburzające i trudne do zaakceptowania, ale warto pamiętać, że nie zawsze płeć piękna miała prawo do swobody w decydowaniu o swoim życiu.

Akcja rozgrywa się w 1823 roku, w czasach, gdy życie kobiet było podporządkowane surowym normom społecznym. W takich realiach osadzona została historia Izabeli Wieczorek – dwudziestotrzyletniej panny na wydaniu, która stara się odnaleźć swoje miejsce w świecie. Dziewczyna mieszka w dworku swojego wuja, wicehrabiego Giełczyńskiego, który otoczył ją opieką po tragicznej śmierci jej rodziców. Chociaż jednym z jej celów jest małżeństwo, nie wynika to z pragnienia zmiany statusu, lecz z chęci uwolnienia się spod opieki wuja. Jednakże znalezienie męża okazuje się trudnym zadaniem – Izabela ma buntowniczy charakter, który nie pozwala jej na całkowite podporządkowanie się społecznie narzuconym normom. Jej niepokorne zachowanie oraz niekonwencjonalne podejście do życia wzbudzają zgorszenie i niechęć wśród otoczenia.

W tamtych czasach nawet niewinne gesty, jak rozmowa z mężczyzną sam na sam czy samotny spacer po okolicy, uchodziły za skandaliczne. Choć z dzisiejszej perspektywy nie ma w przeszłości Izabeli nic złego, ówczesna arystokracja postrzegała jej zachowanie, jako kompromitujące i nieprzyzwoite, a to wiązało się z separowaniem od towarzystwa i ogólnej niechęci.

W jej otoczeniu ważną postacią staje się baron Klemens Krzyżewski – ponad trzydziestoletni mężczyzna, który niespiesznie podchodzi do kwestii zamążpójścia. Choć początkowo Klemens wydaje się niechętny wobec Izabeli, z czasem zaczyna dostrzegać jej nietuzinkowy urok. Baron regularnie odwiedza wicehrabiego Giełczyńskiego, lecz jego wizyty mają swój ukryty cel – poszukiwanie zaginionego młodzieńca Gniewomira Guzowskiego oraz rodowego pierścienia, przekazywanego kolejnym dziedzicom. Klemens podejrzewa, że Izabela może być powiązana z kradzieżą cennej biżuterii, biorąc pod uwagę jej tajemniczą i dla wielu gorszącą przeszłość.

W pierwszym tomie trylogii poznajemy charakterystycznych, nietuzinkowych bohaterów, którzy są wplątani w pełną wydarzeń fabułę z szeroką gamą emocji i zwrotów akcji. Ważne wydarzenia rozgrywają się głównie w pałacyku hrabiny Modlińskiej, która zaprasza wicehrabiego wraz z Izabelą na bal. Tam wkraczają na scenę synowie hrabiny, wśród nich wyróżnia się Anthony, który wzbudza zainteresowanie Izabeli, oraz Klemens, najstarszy z rodzeństwa, syn hrabiny z jej pierwszego małżeństwa. Jest jeszcze najmłodszy z braci i najbardziej niesforny: Maurycy Modliński, który korzysta z życia w pełni i zyskuje sympatię otoczenia, zwłaszcza kobiet.

„Zaginione klejnoty” to opowieść pełna napięcia i emocji, w której splatają się rodzinne tajemnice, kryminalne zagadki oraz walka o niezależność. Autorka zgrabnie łączy realia XIX-wiecznej Polski z kryminalnym wątkiem, który dodaje historii tajemniczego charakteru. Barwne opisy ówczesnego życia na wsi doskonale oddają klimat epoki, ukazując panujące zasady towarzyskie oraz ich wpływ na relacje międzyludzkie i życie kobiet. Opierając powieść na zasłyszanych rodzinnych opowieściach, Urszula Gajdowska tworzy fabułę fikcyjną, ale nacechowaną autentycznością.

Zanurzamy się w świecie pełnym kontrastów – między malowniczą scenerią wsi a tajemnicami, które z czasem wychodzą na jaw. Dbałość o szczegóły oraz umiejętność tworzenia wielowymiarowych postaci sprawiają, że historia nabiera głębi. „Zaginione klejnoty” poruszają wątki związane z lojalnością, siłą więzi rodzinnych oraz walką o niezależność, czyniąc z tej książki lekturę zarówno wciągającą, jak i skłaniającą do refleksji. Jest to idealny wstęp do trylogii, zachęcający do poznania dalszych losów mieszkańców dworku nad Biebrzą.

Recenzja tomu II: "Przeklęty posag"

Egzemplarz książki otrzymałam w ramach współpracy z portalem 

Wydanie: I
Data premiery: 22.03.2023r.
Ilość stron: 336
Wymiary: 145x205 mm
Okładka: miękka ze skrzydełkami
ISBN: 978-83-67102-81-0
Wydawnictwo: Szara Godzina
Moja ocena: 6/6

[52/25] -1765. - "On" - Tom I

"On"

Tom pierwszy

Elle Kennedy, Sarina Bowen

„więzy krwi nie mają żadnego znaczenia. 

Trzeba otaczać się ludźmi, którzy cię kochają, 

i to oni stają się twoją rodziną.”

Nazwisko Elle Kennedy działa na mnie jak magnes, gdy widzę jakąś jej książkę. Zawsze, jak tylko mam możliwość, biorę w ciemno każdą powieść, która wyszła spod pióra tej pisarki, odkąd poznałam serię „Off-Campus” i „Avalon Bay”. I jak dotąd, nigdy się nie zawiodłam, więc widząc książkę o krótkim tytule „On”, bez wahania po nią sięgnęłam. Jednak ta powieść nie jest jej samodzielnym dziełem, bo została napisana wraz z panią Sariną Bowen znaną ze zmysłowych, nietypowych, wzbudzających niepokój historii. Byłam zatem ciekawa efektów połączeń dwóch pisarskich talentów.

„On” to pierwsza część trylogii, w której poznajemy Jamie’go Canninga i Ryan’a Wesley’a, którzy kiedyś byli najlepszymi kumplami. Cztery lata temu na obozie hokejowym doszło między nimi do zdarzenia, po którym ich przyjaźń nagle się skończyła. Jamie do dziś nie wie, dlaczego tak się stało. Mieli wówczas po osiemnaście lat, mnóstwo pomysłów, często zwariowanych i żaden z nich nie przypuszczał, że ich relacja tak nagle się skończy. Dosyć szybko dowiadujemy się, dlaczego tak się stało, gdyż narracja jest naprzemienna, więc poznajemy wersję wydarzeń z dwóch perspektyw. To pozwala nam nie tylko lepiej zrozumieć emocje i motywacje bohaterów, ale również skutecznie buduje napięcie, ukazując zderzenie ich odmiennych punktów widzenia w istotnych momentach historii.

Dawni przyjaciele spotykają się ponownie podczas rozgrywek hokejowych, grając w przeciwnych drużynach. Wes dostrzega w tym zbiegu okoliczności szansę na wyjaśnienie wydarzeń sprzed kilku lat oraz na przeproszenie Jamiego. Decyduje się zrobić to w zabawny sposób, nawiązując do dawnych zwyczajów, które kiedyś ich łączyły. Ich drogi krzyżują się ponownie na obozie hokejowym w Lake Placid. Tam zaczynają odkrywać siebie na nowo, wyjaśniają nurtujące ich pytania i stopniowo odsłaniają uczucia, których wcześniej u siebie nie dostrzegali.

Oryginalna wersja tej książki otrzymała nagrodę RITA przyznaną przez Romance Writers of America za najlepszy współczesny romans, oraz nominację do nagrody Goodreads Choice Award za romans w 2015 roku. Nic dziwnego, gdyż została ona bardzo dobrze napisana, wypełniona wieloma emocjami, nietypowym rozwojem wydarzeń i zwrotami akcji. W anglojęzycznym wydaniu ukazały się już kolejne części, zatytułowane „Us” i „Epic.”

Duet pisarski Bowen-Kennedy sprawdził się idealnie. Styl autorek angażuje od pierwszych stron, wciągając w kolejne wydarzenia, które następują po sobie płynnie i dynamicznie. Panie opowiadają o trudnych i kontrowersyjnych zagadnieniach w lekki sposób, zabarwiony zmysłowością, namiętnością, humorem i nieoczywistym poprowadzeniem kolejnych epizodów. Jednym z głównych wątków jest seksualność człowieka, a w tym przypadku homoseksualność, która stanowi przewodni temat powieści. Poruszają też kwestię akceptacji takiej odmienności przez środowisko, rodzinę, ale przede wszystkim przez samego siebie.

Współpraca obu autorek zaowocowała ujmującą, niezwykle erotyczną historią o poszukiwaniu własnej tożsamości i odkrywaniu swoich pragnień – nie tylko w sferze marzeń, ale także w relacjach międzyludzkich. Opisują niezwykle barwnie i żywiołowo stany emocjonalne bohaterów, pokazując ich walkę z samym sobą, ale też świetnie obrazują szczególną więź, która z przyjacielskiej przemienia się w głębsze uczucie.

Historia w piękny i delikatny sposób opisuje ewolucję relacji między bohaterami, która podąża od niepewności i obaw, po akceptację i odkrycie prawdziwych uczuć. Jest to zatem opowieść o odwadze podążania wspólną drogą, wyrażanie swojej prawdziwej natury i cieszenia się z bycia ze sobą, mimo, że nie zawsze ich związek jest akceptowany.

Powieść „On” to historia, która pod kątem gatunku literackiego, reprezentuje współczesne romanse wpisujące się w nurt romansów LGBT, które poruszają dylematy ludzi próbujących odnaleźć się w swoim środowisku i rozpoznać, kim naprawdę są. I tak jak bywa w życiu, jedni akceptują inność drugiego człowieka, a inni mają z tym problem.

Sposób opisywania stanów emocjonalnych i mentalnych bohaterów nie pozostawia obojętnym na wydarzenia. Pisarki wspaniale łączą w wyważony i harmonijny sposób łączą humor, zmysłowość i głębię emocji. Potrafią pisać o nieszablonowych uczuciach bez zahamowań i pruderii, wykazując się w tym temacie subtelnością i umiejętnością sugestywnego przekazywania emocji. Pokazują, że miłość jest czymś, co wymyka się definicjom i klasyfikacjom. Nie liczy się nic, poza tym, co łączy dwoje ludzi.

Historia Jamiego i Wesleya to nie tylko opowieść o odkrywaniu tożsamości, ale także o odwadze bycia sobą w obliczu społecznych oczekiwań i własnych obaw. To relacja, pełna pasji i wzajemnego szacunku, ukazuje, jak głęboka więź potrafi zmienić życie człowieka i nadać mu nowy sens. Ich historia angażuje emocjonalnie, przekracza utarte granice i schematy, skłaniając przy tym do refleksji nad tożsamością z którą się definiujemy i miłością, która nie zna granic. To czyni z powieści „On” nie tylko lekką lekturę, ale też opowieść, która zostaje w umysłach na dłużej. Ja z chęcią sięgnę po drugi tom, jak tylko ukaże się on w polskiej wersji.

Książkę przeczytałam w ramach współpracy z wydawnictwem Zysk i S-ka

Data premiery polskiej: 25.02.2025r.
Premiera angielska: 30 kwietnia 2015r
Premiera angielska w tej edycji: 30 listopada 2021r.
Ilość stron: 352
Oprawa: miękka ze skrzydełkami
Wymiary: 140x205mm
Tytuł oryginalny: Him
Tłumacz: Ewa Helińska
Wydawnictwo: Zysk i S-ka
Moja ocena: 6/6

[175./24]. 1690. -"Swallow" Tom III

"Nadzieja na lepsze jutro"

seria: "Swallow"

Tom trzeci

Aleksandra Muraszka

„Kiedy świat wali ci się na głowę, 

wszystko maluje się w ciemnych barwach.”

W drugim tomie trylogii pt.: „Swallow” wiele się wyjaśniło, więc kończąc ją pół roku temu, z niecierpliwością oczekiwałam trzeciej, ostatniej części. Zżerała mnie ciekawość, co jeszcze może spotkać bohaterów, tym bardziej, że „Nadzieja matką głupich” zakończyła się niepokojąco. Finałowy tom tej trylogii nosi tytuł „Nadzieja na lepsze jutro” i został oprawiony w piękną żółtobrązową okładkę z motywem nawiązującym do poprzednich tomów.

Zgodnie z prośbą wyrażoną przez autorkę na pierwszej stronie tej powieści, nie zamierzam zdradzać fabuły. Pozostawiam satysfakcję z odkrywania jej kolejnych epizodów każdemu, kto sięgnie po tę serię i chciałby ją poznać od początku, czyli od tomu „Nadzieja umiera ostatnia". Jednak ostrzegam, że czytanie „Swallow” to jak wejście do kolejki bez możliwości zahamowania. Sięgając po poszczególne tomy, trzeba przygotować się na emocjonalną bombę i dynamiczną, barwną, niesamowitą, pełną zwrotów jazdę bez trzymanki. Do tego dochodzi poczucie zagrożenia, wrażenie, że za chwilę coś się stanie i to utrzymuje się niemal do końca.

Zdradzę jedynie tyle, że najbardziej zawiodły mnie dziewczyny, czyli Haelyn i Minnie, które unosząc się dumą i brakiem zrozumienia, tryskały gniewem, wrzały, pokazały, że przyjaźń dla nich ma pewne warunki istnienia. Po prostu nie zdały egzaminu, w przeciwieństwie do Riona, który też czuł się urażony, ale potrafił być ponad swoje egoistyczne ambicje. Ujął mnie swoją postawą i dosłownie rozczulił mówiąc: „Jesteś moim przyjacielem i nie zostawię cię z tym samego”.

Dziewczyny zbyt wyolbrzymiały to, co się stało. Natomiast Jamesa było mi ogromnie żal, bo nie zasłużył sobie na takie traktowanie i doskonale rozumiałam jego postawę i decyzje. Do tzw. „białej gorączki” doprowadzała mnie Minnie. Ona straciła w moich oczach najbardziej, zachowując się jak małe dziecko, zamiast po prostu szczerze porozmawiać.

Wniosek: męska przyjaźń potrafi przetrwać największą burzę, natomiast damsko-męska już nie w każdym przypadku, a prawdziwą miłość, opartą na solidnych fundamentach, nic nie jest w stanie zburzyć.

Niewątpliwie przeszłam z bohaterami fascynującą drogę pełną zwrotów akcji, wypełnionych wieloma niebezpiecznymi sytuacjami, pełnych emocji i napięć. Kończąc tę część serii „Swallow” zostałam zaskoczona rozwojem losów bohaterów, których jest w niej kilkoro. Nie jest tajemnicą, że poza Haelyn i Rionem śledzimy też relację Jamesa i Miley nazywaną przez przyjaciół Minnie. To ta czwórka wiedzie prym w całej trylogii i z każdą częścią poznajemy ich coraz lepiej. 

„Dałaś mi nadzieję, Jaskółko. Stałaś się moją nadzieją. Dzięki tobie przetrwałem najgorszy okres w moim życiu, a teraz również dzięki tobie przeżywam najlepszy.”

Jestem pełna uznania dla umiejętności pani Aleksandry Muraszki, która umiejętnie połączyła wszystkie wątki, doprowadzając całość do logicznego, pasjonującego końca. Do tego ma szczególny dar ujmowania w słowa wszelkich emocji, reakcji na jakaś sytuację,  wgłębiania się w psychikę, oddając to wszystko w bardzo sugestywny sposób, więc nie ma problemów z ich przeżywaniem razem z bohaterami. To ogromna trylogia, razem licząca sobie 1339 stron samego tekstu, w tym trzeci tom jest najobszerniejszy, bo liczy sobie aż 749 stron! I to naprawdę robi wrażenie! Być może dałoby się ją odchudzić, gdyby nie nadmiar szczegółów i czasami powtarzanie tych samych dialogów. Naprzemienna narracja została poprowadzona tak, że każdy z bohaterów przedstawia nam swoją wersję tych samych wydarzeń, więc są jeszcze raz te same rozmowy i sytuacje, ale z innej perspektywy. 

Trylogia „Swallow” to niesamowita historia o podnoszeniu się po trudnych przeżycia, o błędach, jakie każdy popełnia, ale też o wybaczaniu, zrozumieniu, zaufaniu, walce o siebie i o swoją miłość. Pani Aleksandra Muraszka nie daje swoim bohaterom spokoju. Dzieje się bowiem coś, co zaburza poczucie szczęścia i pozostaje jedynie nadzieja tak długo, dopóki się w nią wierzy. 

Pierwszy tom naznaczony był lękiem spowodowanym wydarzeniami z przeszłości, o których niewiele wtedy wiedzieliśmy. To wówczas pojawiła się nadzieja, że w życiu Haelyn i Riona wszystko powoli będzie zmierzać ku lepszemu. Drugi tom wskazywał, że nadzieja nie jest jednak czymś złudnym i trzymając się jej, można przetrzymać wiele trudnych sytuacji. Jednak teraz, w trzeciej części można mieć wrażenie, że nadzieja faktycznie umiera ostatnia. 

W swoim posłowiu autorka zaznaczyła, że to koniec tej historii, ale jednocześnie ostatnie zdanie na końcu epilogu jest zapowiedzią kolejnej opowieści, w której, być może spotkamy jeszcze Haelyn, Riona, Jamesa i Minnie, ale z pewnością będzie to już zupełnie inna historia…

Recenzja Swallow I

Recenzja Swallow II 

Książkę przeczytałam w ramach współpracy z wydawnictwem JAGUAR

Wydanie: I
Data premiery:  23.10.2024 r.
Ilość stron: 752
Wymiary: 145x215 mm

Okładka: miękka ze skrzydełkami
ISBN 978-83-8266-440-9
Wydawnictwo: Jaguar
Moja ocena: 6/6