[142./24] 1657. - "Niemiecka żona"

"Niemiecka żona"

Debbie Rix

„Żona esesmana musi być wzorem przez cały czas.”

Rzadko sięgam po literaturę wojenną, a szczególnie obozową, a z taką skojarzyła mi się okładka książki „Niemiecka żona”. Nie od razu więc miałam ochotę ją przeczytać, ale gdy w opisie zostało zaznaczone, że historia dzieje się nie tylko w czasie wojennej zawieruchy i jest bardziej rozbudowana, niż sądziłam, postanowiłam ją poznać. I nie żałuję tej decyzji.

Annaliese Altman w wieku siedemnastu lat zostaje właścicielką małego sklepu spożywczego w Monachium, który odziedziczyła po zmarłym ojcu. Na jego pogrzebie pogrzebie dostrzega przy jednym z grobów starszą kobietę z młodym mężczyzną, którego spojrzenie wyraźnie skierowane jest w jej stronę. Ich ścieżki ponownie łączą się dwa lata później, gdy Annaliese pracuje w banku i tym razem ich znajomość kończy się w efekcie małżeństwem. Tym mężczyzną jest Hans Vogel, doktor medycyny specjalizujący się w homeopatii, który w nowym porządku, jaki tworzy się w Niemczech, upatruje dla siebie szansę na zrobienie kariery na polu badań nad  lekarstwem, na malarię. Gdy w 1935 roku Hans i Annaliese biorą ślub, dziewczyna ma nadzieję, że w nowym, pięknym domu będą wiedli cudowne, niczym niezakłócone życie rodzinne z gromadką szczęśliwych dzieci. Niestety, życie dosyć szybko weryfikuje jej wyobrażenia, gdyż po kilku idyllicznych miesiącach wszystko się zmienia na gorsze. Do ich życia, jak i do życia wielu ludzi wkracza polityka i brutalna rzeczywistość. 

Po początkowych uczuciach i fascynacji nie ma śladu dosyć szybko, a Annaliese coraz częściej dostrzega zmiany zachodzące w mężu i wkrótce poznaje prawdę o tym, na czym polega jego praca. Nie od razu to następuje, gdyż kobieta przez dłuższy czas nie ma o niczym pojęcia. Dopiero, gdy do porządków w ich ogrodzie zostaje przysłany rosyjski więzień Aleksander Kosomow, dowiaduje się prawdy o tym, co dzieje się w obozie i na czym polegają prowadzone tam badania.

Annaliese reprezentuje niemieckie kobiety, które żyją w nieświadomości u boku swych mężów nie zawsze orientując się, co tak naprawdę oni robią i jak wygląda ich „praca”. Z kolei jej mąż, Hans Vogel to człowiek, który stał się ofiarą systemu wkraczającego brutalnie w politykę w latach 30 XX wieku, wyznaczanego przez prawo ustanowione przez nazistów. Z pewnością, gdyby państwo Vogel żyli w innych czasach, byliby szczęśliwym małżeństwem z gromadką dzieci. Niestety, przyszło im żyć w trudnych czasach, które okazały się zgubne dla ich związku. 

Muszę też zwrócić uwagę na małą nieścisłość, która dotyczy wieku Annaliese. Otóż, gdy ją poznajemy, jest 1984 rok, a nasza bohaterka ma 66 lat, więc urodziła się w 1918 roku. Po tym wstępnym wprowadzeniu cofamy się do lat przedwojennych, by poznać losy bohaterki w okresie od 1932 do 1935 i wówczas, w 1932 roku Annaliese ma 17 lat, a powinna mieć 14 lat, bo tyle mija od chwili jej narodzin, więc autorce nieco się poprzesuwały lata i gdzieś zawiodły wyliczenia. Druga sprawa, która troszkę wprowadza w błąd, to informacja w opisie, że Annaliese zobaczyła pewien artykuł w 1989 roku, a w powieści ma to miejsce w 1984 roku. Są to jednak szczegóły, które nie mają aż takiego znaczenia, gdyż liczy się historia pokazująca ludzkie losy  powywracane do góry nogami wskutek wojny.

Powieść wywołuje wiele emocji, zwłaszcza, gdy opowiada o latach wojennych, ale nie skupia się na walkach na froncie lecz na tym, co się działo w obozach pracy ale też w ówczesnym niemieckim społeczeństwie. Autorka w ujmujący i przemyślany sposób ukazuje wojnę z nieco innej strony, zwracając uwagę na losy więźniów w Dachau, nie tylko od ich strony, ale przede wszystkim tych, który przysparzali im cierpienia, doprowadzając często do śmierci. Pokazuje też świat niemieckiej arystokracji prowadzących beztroskie życie przed wojną, potem w czasie jej trwania oraz po klęsce poniesionej przez hitlerowców.

Autorka zdradziła w swoim końcowym słowie pod nazwą „List od Debbie”, że inspiracją była pewna fotografia młodego mężczyzny, którą ujrzała w monachijskim Centrum Dokumentacji i Edukacji o Historii Narodowego Socjalizmu. Ów mężczyzna był robotnikiem przymusowym i jego los był tragiczny. Jednak wiedza, jaką pani Debbie Rix zdobyła na ten temat i obozu w Dachau, stała się punktem wyjścia dla książki „Niemiecka żona”, chcąc pokazać, jak człowiek, który był porządnym, dobrym lekarzem, stał się ciemiężycielem wykonującym swoje obowiązki bez protestu.

Uważam, że udało się jej to doskonale, gdyż w niesamowicie wyrazistym, a przy tym przystępnym, wciągającym i emocjonującym stylu ukazała do czego jest zdolny człowiek napędzany mechanizmami stworzonymi przez chore umysły i równie chorą ideologię, jaką był i (niestety), nadal jest nazizm. W imię jego niemoralnych i niehumanitarnych zasad, życie straciło wiele milionów ludzi, ale są też i inne ofiary, chociażby takie jak Hans Vogel, który pragnął zrobić coś dobrego dla ludzkości swoimi badaniami. Nie miał początkowo pojęcia, w co wchodzi, a gdy już na własne oczy ujrzał okrucieństwo panujące w obozach pracy, zrozumiał, że stał się częścią reżimu i brutalną maszyną do zabijania. Wiedział też, że nie było już odwrotu i wyjścia z tej pułapki

„Niemiecka żona” jest, zatem powieścią z fikcyjną historią, ale niektóre postacie są prawdziwe lub mają swoje pierwowzory w rzeczywistości. Zostały też ujęte niektóre fakty historyczne, takie jak dojście Hitlera do władzy, czy chociażby procesy norymberskie, więc napisana została ku pamięci, by nigdy już nie doszło do takich barbarzyńskich i nieludzkich czasów.

Książkę otrzymałam z Klubu Recenzenta serwisu nakanapie.pl

Wydanie: I
Data premiery: 28.08.2024r.
Ilość stron: 416
Wymiary:135 x 215 mm
Okładka: miękka ze skrzydełkami
ISBN: 978-83-8289-634-3
Wydawnictwo: Świat Książki
Moja ocena: 6/6

1297. - " Anioł życia z Auschwitz"

Anioł Życia z Auschwitz

cykl: Prawdziwa historia

Nina Majewska-Brown

Data wydania II: 28.09.2022r.

Data wydania I: 12.02.2020r.

Liczba stron: 384

Wymiary: 135 x 215 mm

Okładka: miękka ze skrzydełkami

ISBN: 978-83-828-9513-1

Wydawca: Świat Książki

Moja ocena: trudno ocenić

„Granice zła nie istnieją.”

Historie wzięte z życia czyta się niejednokrotnie trudno, gdyż towarzyszy świadomość, że nie jest to fikcja, tylko prawdziwe ludzkie przeżycia. To doznanie jest jeszcze mocniejsze w przypadku świadectwa osób, które doświadczyły koszmaru wojny i obozów koncentracyjnych. W grudniu ubiegłego roku miałam możliwość poznania historii zawartej w książce „Ocalona z Auschwitz", która poruszyła mnie do głębi. Nie była to łatwa lektura, ale mimo tego sięgnęłam po kolejną opowieść z tego cyklu pt.: „Anioł Życia z Auschwitz”. Z opisu wynikało, że będzie ona dotyczyła losów dzieci w „fabrykach śmierci”, więc trudno mi było zacząć jej czytanie.

W nieludzkich warunkach wiele więzionych osób, torturowanych, skazanych na poniewieranie, odartych z godności, traciło wiarę w Boga i nadzieję, nie widząc w tym, co ich spotyka, żadnego celu i sensu. Mimo ogromu cierpienia, bólu, dramatów, taki sens dostrzegała Stanisława Leszczyńska, która trafiła do Auschwitz w 1943 roku. 18 lutego 1943 rokiem był dla niej dniem, który całkowicie zburzył jej dotychczasowy świat. Znalazła się w warunkach, które urągały człowieczeństwu i dały poczuć oddech piekła. Była świadkiem traktowania kobiet ciężarnych, nowonarodzonych dzieci, okrucieństwa i bezduszności faszystowskiej, śmiercionośnej ideologii.

W 1944 roku Magda i Maciej pobrali się trzy miesiące przed tym, gdy oboje trafili do Auschwitz, gdzie zostali brutalnie rozdzieleni. To, czego potem doświadczyła Magda, przeszło jej najbardziej mroczne obawy i lęki, o czym opowiada nam ze swojej perspektywy, więc nie wiemy, co dzieje się z Maćkiem. Po raz pierwszy czuła strach, ból, cierpienie zadawane przez oprawców, ale też obawy o swoje dziecko, które dopiero zaczęło wzrastać w jej łonie. Widząc, co dzieje się z matkami i ich dziećmi w obozach, trudno było jej mieć nadzieję na szczęśliwy poród i macierzyństwo. Jej losy splotły się w pewnym momencie z polską położną, która za cenę narażenia swego życia ratowała życie innych.

Bardzo poruszyła mnie historia Magdy i Maćka, których losy ukazane są na przemian z losami Stanisławy Leszczyńskiej. Ich drogi, a raczej drogi Magdy i położnej przecięły się w strasznych warunkach, ale dzięki temu na świat przyszedł Maciej junior. Te dwie historie są i pisane w formie fabularnej, więc czyta się o nich, jak w powieści beletrystycznej. Druga część ma charakter dokumentalny, w której zamieszczone zostały przejmujące i szokujące relacje byłych więźniarek. 

Przerażająca była dla mnie przedstawiona sytuacja ludzi, którzy w jednej chwili tracą dotychczasowe życie i zostają wrzuceni w koszmar, którego trudno jest sobie wyobrazić. Trudno jest uwierzyć, że to człowiek człowiekowi stworzył taki los, a jeszcze bardziej wzburza fakt, że wśród oprawców były kobiety, matki, żony, które bez żadnego zastanowienia zabijały nowonarodzone dzieci.

Literatura obozowa jest w każdym przypadku trudną lekturą, ale w tej części cyklu „Prawdziwa historia” jest ona jeszcze bardziej przygnębiająca, bo dotyczy dzieci, bezbronnych, nierozumiejących, co się dzieje i dlaczego nie mogą korzystać z prawa, jakie daje im dzieciństwo.

Takie książki, jak „Ocalona z Auschwitz”, czy „Anioł życia z Auschwitz” to przestroga, by nigdy więcej nie powtórzyło się wojenne piekło. Każdy człowiek ma prawo do życia, bez względu na narodowość, wiarę, kolor skóry, przekonania i ważne, by dotarła ta prawda do każdego. Tymczasem bestialstwo wyzwolone przez jednego małego człowieczka o chorych ambicjach i jego fanatyków sprawiły, że wiele ludzkich istnień zakończyło swoje życie w nieludzkich, barbarzyńskich warunkach.

Recenzja książki "Ocalona z Auschwitz"

Książkę przeczytałam, dzięki autorce 

i wydawnictwu:

1260. - "Przez 581 dni byłem tylko numerem"

Pod patronatem Oazy Recenzji

Recenzja przedpremierowa

Premiera 20 grudzień 2022 r.

Przez 581 dni byłem tylko numerem

Piekło obozów koncentracyjnych Oświęcim Brzezinka i Mauthausen Gusen na podstawie wspomnień Franciszka Knapczyka

Agata Pakuła

Wydanie: I
Data premiery: 20 grudnia 2022 r.
Liczba stron: 79
Okładka: miękka
ISBN: 978 83 8119 791 5
Wydawnictwo Psychoskok

Moja ocena: trudno to ocenić

„Są cyfry, choć dobrze znane – trzeba je jak najczęściej przypominać, aby ostrzegały, budziły zgrozę i świadczyły o cenie, jaką za płaciliśmy za umiłowanie Ojczyzny i bezwzględną postawę wobec hitlerowskich okupantów w latach II wojny światowej.”

Rzadko sięgam po lektury obozowe, gdyż one naładowane ogromem cierpienia i bólu, który człowiek wyrządził człowiekowi z niewyobrażalnym okrucieństwie. Trudno mi zrozumieć tego rodzaju postawy tylko dlatego, że ktoś jest innej narodowości czy kultury. Czytanie o tym przytłacza swoim natężeniem i świadomością, że to wydarzyło się naprawdę. Mimo to zdecydowałam się na objęcie patronatem książkę "Przez 581 dni byłem tylko numerem",  gdyż w obliczu tego, co dzieje się za naszą granicą, ale też u nas, gdy widać faszystowski nastroje wśród niektórych grup społecznych, trzeba uświadamiać i przypominać, do czego prowadzi nacjonalizm i pogarda dla drugiego człowieka.

Jednym z nich był Franciszek Knapczyk, który urodził się 25 lipca 1913 roku w Mszanie Dolnej – Słomka. W ciągu kilku kilkunastu miesięcy w okresie od 2 października 1943 roku do 5 maja 1945 roku był tylko numerem. Dla oprawców hitlerowskich był tylko numerem, osadzonym w niemieckim obozie koncentracyjnym Oświęcim‑Brzezinka i Mauthausen‑Gusen w czasie II wojny światowej, jako więzień polityczny niemieckich obozów koncentracyjnych (Auschwitz‑Birkenau). Dla autorki był najukochańszym dziadkiem na świecie, który zmarł w 1992 roku. 

Pani Agata miała wówczas 15 lat i teraz, jako dorosła osoba, postanowiła spisać wspomnienia dziadka. Ujęła to w formie relacji opisującej tragedię nie tylko jego osoby, ale wielu innych współwięźniów, którzy byli towarzyszami obozowego piekła. Pan Franciszek Knapczyk spisał je osobiście zaraz po powrocie do domu, w 1945, ale notatki robił przez wszystkie lata wojny. Oryginał tych zapisków znajduje się w rodzinnym domu w Mszanie Dolnej. 

Pan Knapczyk opisuje swoje losy, od chwili, gdy wybuchła wojna i jak to wyglądało w Mszanie Dolnej, gdzie mieszkał z żoną i dziećmi prowadząc sklep towarów mieszanych i rolniczo-gospodarskich, który został ograbiony przez Niemców, gdy ich wojska wkroczyły 3 września 1939 roku do Mszany Dolnej. Dziadek autorki był naocznym świadkiem egzekucji przeprowadzanych przez okupanta, wywozu Żydów i Cyganów do obozów i wielu innych działań hitlerowców. Jednak najbardziej emocjonalna jest część poświęcona życiu obozowemu i sadystycznemu pastwieniu się na słabszych przez obozowych ciemiężycieli. 

Czytając tę opowieść, trudno jest pojąć i zrozumieć, do czego zdolny jest człowiek, który w tak bestialski i nieludzki sposób potrafi upodlić drugiego człowieka. Ogrom cierpienia, jakiego doświadczyli więźniowie obozów koncentracyjnych przekracza wyobraźnię, wstrząsa i przeraża niejednokrotnie. 

„Przez 581 dni byłem tylko numerem” jest debiutem literackim pani Agaty Pakuły, która tą spisaną na faktach opowieścią upamiętnia ofiary piekła zgotowanego na ziemi przez ludzi, których trudno ludźmi nazywać. Książka nie jest obszerna, gdyż liczy sobie tylko 79 stron, ale zawiera opisy obrazów przekraczających umysł normalnego człowieka. Jest ona hołdem dla tych, którzy ponieśli śmierć za kolczastymi drutami, ale też dla tych, którzy przeżyli ten koszmar, by opowiedzieć światu o tym, do czego zdolny jest człowiek w imię nienawiści i chorych ideologii swoich przywódców.

źr. zdjęcia:
psychoskok.pl

Agata Pakuła jest Kielczanką,  mamą nastoletniej Gabrysi, absolwentką Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, gdzie ukończyła kierunek Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej. 

Książkę przeczytałam, dzięki wydawnictwu:

1259. - "Ocalona z Auschwitz"

Ocalona z Auschwitz

Pójdę za Tobą na koniec świata

cykl: Prawdziwa historia

Nina Majewska-Brown

Data wydania: 28 września 2022 r.

Ilość stron: 470

Wymiary:135 x 215 mm

Okładka :miękka 

ISBN: 978-83-828-9791-3

Wydawca: Świat Książki

Moja ocena: 6/6

„Cały świat powinien się dowiedzieć o zbrodniach, których dopuszczają się esesmani.”

Wojenny koszmar, jaki roztoczył swoje drapieżne pazury po świecie w latach 40. XX wieku, zebrał ze sobą dramatyczne żniwo, obecne w historiach milionów ludzi z tamtych czasów. Wiele z nich zatarł czas, a większość znanych jest jedynie we wspomnieniach osób, które przeżyły tamten koszmar i ich najbliższych, którym zostały opowiedziane rodzinne dzieje. O jednej z takich historii opowiada książka "Ocalona z Auschwitz", która oparta jest na faktach.

Pierwsza połowa książki to opowieść beletrystyczna podzielona na dwie części, w których najpierw poznajemy życie mieszkańców wsi Porębie Wielkiej w cieniu dymów i mroku obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Opowiada nam o nich głównie Franciszka Kulig, która prowadzi skromne gospodarstwo ze swoim mężem Wawrzyńcem i skrycie pomagają uwięzionym ludziom przemycają głównie jedzenie. Wawrzyniec działa w Batalionach Chłopskich a Franciszka zajmuje się domem i rodziną, gdy on znika na cały dzień podejmując się różnych dorywczych prac. Początkowo, gdy czytamy o tym, co dzieje się w życiu bohaterów, mamy wrażenie, że ludzie we wsi żyją normalnie, zmagając się z codziennymi problemami. Franciszka stara się nie narzekać, mimo biedy, która jest obecna pod jej dachem. Nauczyła się dostrzegać chwile szczęścia i cieszyć się nimi. Niestety, wycie syren odległego o osiem kilometrów obozu wzbudza, co jakiś czas niepokój, gdyż oznacza to, że hitlerowcy szukają zbiegów. 

Obawy wkrótce się materializują, gdyż 1 czerwca 1941 roku z Auschwitz ucieka Jan Nowaczek przebierając się w mundur niemiecki i kradnąc rower jednemu z obozowych oprawców. O tym fakcie opowiada Nowaczek osobiście w narracji pierwszoplanowej, więc mamy możliwość uczestniczenia w ucieczce razem z nim. Los sprawił, że uciekinier trafia do chaty Kulligów, którzy są przerażeni jego pojawieniem się, gdyż wiedzą, że za pomoc zbiegowie grozi im śmierć. Zmuszeni są pomóc i w efekcie Nowaczkowi udaje się przedostać do Generalnej Guberni. Prawie rok później zjawiają się u Kuligów esesmani. Jednym razem z Niemcami jest Jan Nowaczyk, który ponownie trafia w ręce esesmanów i zdradza tych, którzy mu pomogli. „Nie dbał o to, że swoim parszywym zachowaniem zburzy szczęście wielu rodzin.”

Druga część tej opowieści jest już bardziej dramatyczna od momentu, gdy Niemcy zabierają Franciszkę i jej siostrę, Stefanię, oraz inne osoby pomagające Nowaczykowi w ucieczce. Franciszka wówczas była w zaawansowanej ciąży. Gdy Wawrzyniec dowiaduje się o tym nieszczęściu, decyduje się na pójście do obozu zamiast żony.

Trudno czytało mi się tę część opowieści, mając świadomość, że nie jest to fikcja. Historia chwyta za serce wzbudza złość na postępowanie Nowaczyka i esesmanów, przejmuje scenami rozgrywającymi się w obozie. Przerażające jest okrucieństwo i bezduszność wobec ludzi innej narodowości, ale też to, że dla ratowania siebie człowiek staje się parszywą kanalią i jest w stanie poświęcić wszystko dla wolności.

Poświadczeniem prawdziwości wydarzeń są relacje osób, które przeżyły koszmar wojny. Ich opowieści zostały zamieszczone w obszernym posłowie, które zajmuje drugą połowę książki wraz z aneksem zawierającym fakty o Oświęcimiu, obozowym życiu, historię obozu i związanym z nimi okolicach położonych w pobliżu miejsca zagłady.

„Aż strach pomyśleć, że za ofiarowanie kawałka chleba czy kilku gotowanych ziemniaków można przypłacić życiem”

Pani Nina Majewska-Brown w wywiadzie udzielonym portalowi granice.pl powiedziała, że na tę historię trafiła poznając Marię Brombosz, panią sołtys Poręby Wielkiej, która zasugerowała, że warto opisać historię Franciszki i Wawrzyńca. To doprowadziło do spotkania z Dorotą Nowak, wnuczką bohaterów książki „Ocalonej z Auschwitz". Dzięki nim oraz innym świadkom tamtych dni oraz zebranym materiałom została uwieczniona historia,  która wydarzyła się osiemdziesiąt lat temu, by ocalić ją od zapomnienia. 

Nina Majewska-Brown jest absolwentką UAM w Poznaniu. Przez lata związana z reklamą i PR-em. Były pracownik agencji reklamowych, wydawnictw, gdzie promowała największych autorów literatury polskiej i zagranicznej. Debiutowała w 2015 roku przebojową książką „Wakacje”. Znana z hitowych powieści obyczajowych, m.in. „Nina”, „Mąż na niby”, „Żona na zamówienie”, „Tylko dla dorosłych”, „Tylko tu i teraz”, ma też na swoim koncie ciepło przyjęty przez czytelników kryminał „Grzech” oraz sagę historyczną „Zakładnicy wolności”. Nina Majewska-Brown jest pisarką znaną ze swojej wrażliwości, co sprawia, że kolejne jej powieści podbijają listy bestsellerów. Efektem jej zainteresowań historią są bestsellerowe powieści „Tajemnica z Auschwitz”, „Anioł życia z Auschwitz”, „Dwie twarze. Życie prywatne morderców w Auschwitz” oraz „Ostatnia więźniarka z Auschwitz”.

Recenzja książki "Anioł Życia z Auschwitz"

Książkę przeczytałam, dzięki autorce i wydawnictwu Świat Książki

"Przez 581 dni byłem tylko numerem" - patronat zapowiedź

W tym czasie każdy myślami jest już przy świętach planując tak, by były jak najlepsze. Dlatego w tym czasie ukazuje się wiele książek świątecznych. Ja jednak chciałabym zwrócić uwagę na tytuł:

"Przez 581 dni byłem tylko numerem

Piekło obozów koncentracyjnych Oświęcim - Brzezinka i Mauthausen - Gusen na podstawie wspomnień Franciszka Knapczyka"

który ukaże się 

20  grudnia 2022 roku

pod patronatem Oazy Recenzji

"Przez 581 dni byłem tylko numerem" to książka dokładnie opisująca w jakim celu były utworzone niemieckie obozy koncentracyjne,  kto mógł do nich trafić oraz co działo się z więźniem, po przekroczeniu bramy wejściowej obozu. Jej autorką jest Agata Pakuła, która w ten sposób pragnie upamiętnić swego dziadka i innych ofiar okrucieństw wojny.

Gdy 3 września 1939 roku wojska niemieckie wkroczyły do Mszany Dolnej, życie Franciszka Knapczyka zmieniło się diametralnie. Najpierw Niemcy zrabowali sklep, który prowadził, aby utrzymać rodzinę. Kiedy odmówił współpracy z okupantem zastosowano wobec niego i jego rodziny represje (m.in wyrzucenie z domu w centrum Mszany i przeprowadzka na peryferie). W końcu aresztowanie Franciszka Knapczyka przez gestapo i jego pobyt  w więzieniu politycznym w Nowym Sączu oraz w obozach koncentracyjnych w Oświęcimiu - Brzezince i Mauthausen - Gusen.

 "Obozy koncentracyjne hitlerowskich Niemiec były instytucją państwową. Więźniowie tam skierowani byli przeznaczeni na śmierć. Nie było obowiązku jej uzasadnienia, ponieważ celem obozów było uśmiercanie więźniów, po ich uprzednim wykorzystaniu jako siły roboczej. Była to praca fizyczna, niewolnicza, nieodpłatna, nienormowana żadnym ustawodawstwem."

"Wśród więźniów utarło się porzekadło "Kto przeżyje - wolnym będzie, a kto umarł - wolnym jest."

Czy może istnieć bardziej autentyczna relacja z okrutnych doświadczeń minionego wieku, niż ta napisana przez więźnia politycznego niemieckich obozów koncentracyjnych?

Tylko ci, którzy na własnej skórze doświadczyli okrucieństwa wojny, wiedzą, jak było naprawdę i w jak nieludzkich okolicznościach przyszło im być… ludźmi.

„Przez 581 dni byłem tylko numerem” to prawdziwe wspomnienia dziadka autorki – Franciszka Knapczyka” Urodzony 25 lipca 1913 roku w Mszanie Dolnej – Słomka, zmarł 7 marca 1992 roku. Od 2 października 1943 roku do 5 maja 1945 roku był więźniem politycznym niemieckich obozów koncentracyjnych Oświęcim – Brzezinka (Auschwitz – Birkenau) i Mauthausen – Gusen.

Książka została napisana na podstawie Wspomnień z okresu II wojny światowej z lat 1939-1945.

Franciszek Knapczyk spisał je osobiście na maszynie do pisania, bez pomocy osób trzecich, w czterech jednobrzmiących egzemplarzach. Każda strona została opatrzona parafą autora dla potwierdzenia autentyczności. Oryginał znajduje się w domu rodzinnym w Mszanie Dolnej. Przez 581 dni byłem tylko numerem” dzieli się na dwie części: pierwsza to opis terroru hitlerowskiego w rodzinnej miejscowości Franciszka, a druga – obszerna relacja przeżyć bohatera z lat okupacji hitlerowskiej. Franciszek Knapczyk dokładnie relacjonuje to, czego doświadczył; z dziennikarską precyzją zaznacza daty, nazwiska, opisuje choroby, zwyczaje, posiłki, wszystko to, co składało się wówczas na tę okrutną, wojenną rzeczywistość.

To relacja pełna gorzkiej prawdy – prawdy, która ma prawo ujrzeć światło dzienne i na zawsze zapisać się na kartach historii.

Recenzja TUTAJ

Do nabycia na stronie wydawnictwa Psychoskok

1228. - "Niebo bez ptaków"

"Niebo bez ptaków"

Danuta Brzosko-Mędryk

Data wydania: 30.08.2022

Liczba stron: 656

Format: 130 x 200mm

Okładka: twarda

ISBN: 978-83-8234-101-0

Kategoria: Biografie, wspomnienia

Wydawnictwo: Prószyński i S-ka

Moja ocena: 6/6

„Szłyśmy, często pytając: dlaczego? I chociaż w ciągu jednego roku dojrzewałyśmy o lata, nie wstydziłyśmy się śmiechu i łez tęsknoty za domem.”

Dziś młode pokolenie ma możliwość rozwoju, kształcenia się w spokojnych warunkach, spełniana swoich zachcianek i marzeń. Z pewnością nie potrafią sobie wyobrazić, by mogło być inaczej. Zapominają, że ich rówieśnicy, których lata młodości przypadły na okres II wojny światowej, nie dostali takich szans, mimo że też mieli marzenia i plany na przyszłość. Wszystko w jednej chwili zabrała im wojna. Dziś, gdy tocząca się za naszymi granicami brutalna i bezsensowna wojna w Ukrainie, uświadamiamy sobie, że wszystko może zmienić się w ciągu jednej chwili. Niestety, ponownie odżywają ideologie, które przyczyniły się do okrucieństw, jakie miały miejsce w czasie II wojny światowej, dlatego każdy powinien poznać prawdę o tym, do czego zdolny jest człowiek ogarnięty chorą ideologią. Takim dowodem jest książka „Niebo bez ptaków” spisana przez byłą więźniarkę z Majdanka.

‘zamiast tarcz szkolnych – czerwony trójkąt z literą „P”. Zamiast nazwisk – numery.

A chleb… Poznałyśmy wartość okruszyn, zaczęłyśmy poznawać motywy ludzkiego działania.’

Pani Danuta Brzosko-Mędryk urodziła się 4 sierpnia 1921 w Pułtusku, więc gdy zaczęła się wojna miała 18 lat. To czas, gdy powinna czerpać radość z przywilejów młodości, uczyć się i przygotowywać do matury. Niestety, wybuch wojny zdmuchnął wszelkie plany i marzenia, zamieniając życie ludzkie w piekło. Często można było wówczas w rozmowach usłyszeć pytanie: „Dlaczego?”, bo nikt nie potrafił zrozumieć, powodów wywołania wojny przez Niemców i takiego traktowania, jakie wykazywali oni w trakcie okupowania terenów innego narodu. W 1939 roku Pani Danuta była uczennicą Gimnazjum im. Królowej Jadwigi w Warszawie, a już rok później uczęszczała na tajny kurs maturalny przygotowując się na ten egzamin dojrzałości w warunkach dalekich od normalności. Niestety, ta dojrzałość przyszła znacznie szybciej i w formie, jakiej nikt nie chciałby doświadczać. Pani Brzosko została aresztowana 16 lipca 1940 roku podczas egzaminu maturalnego z łaciny w mieszkaniu na ulicy Śniadeckich w Warszawie i wywieziona na Pawiak wraz z innymi uczennicami i nauczycielkami. Ustny egzamin maturalny ukończyła będąc więźniarką Pawiaka na tzw. spacerniaku. O tym opowiada film dokumentalny pt.: „Egzamin dojrzałości”, nakręcony przez pana Andrzeja Kałuszko w 2014 roku. Można go obejrzeć TUTAJ. Więzienie opuściła wraz z innymi dziewczętami i kobietami w dniu 17 stycznia 1943 roku. Niestety, ponownie do niego wróciła 15 sierpnia 1943 roku za działalność konspiracyjną. Rok później trafiła do obozu w Majdanku otrzymując numer 4550.

„Przekraczało to wyobrażenia normalnych ludzi. Wychowane w miłości bliźniego, patrzyłyśmy przerażone na objawioną brutalność.”

Trudno mi ubrać w słowa emocje, jakie pojawiały się u mnie w trakcie czytania o losach pani Danuty i jej współtowarzyszek niedoli spowodowanej przez hitlerowskich oprawców. Niezwykle ciężko czyta się takie wspomnienia, mając świadomość, że nie jest to wymysł literacki, lecz prawdziwe zdarzenia o niewyobrażalnym okrucieństwie, które zgotował człowiek człowiekowi. Spisane ku pamięci dla potomnych, a przede wszystkim w hołdzie ofiarom ludobójstwa, kobietom, dzieciom, ich, matkom, mężczyznom, czyli dla wszystkich tych, którzy zginęli, ale też tym, którzy w ówczesnych ciężkich warunkach życia, pośród ciągłego zagrożenia życia potrafili wykrzesać ze swego serca okruchy dobroci pomagając innym we wspólnym trudzie obozowego życia.

Zapisane fakty ukazują jak podła jest natura ludzka, która potrafi wydobyć z siebie takie ogromne pokłady zła wobec drugiego człowieka, i to tylko dlatego, że jest innego pochodzenia. Przerażające jest w tym to, że wśród wielu ofiar byli młodzi ludzie, dzieci, które wciąż zadawały sobie pytanie dlaczego? Dlaczego to się dzieje? Dlaczego ktoś chce ich zabić, dręczyć i nie pozwala normalnie żyć?

„Niebo bez ptaków” to w pewnym sensie pamiętnik spisany zaraz po wojnie na podstawie własnej pamięci autorki, ale też zapisków robionych w obozie, grypsów i wysyłanych potajemnie na poza obszar obozu. ogromnie smutna, wręcz przybijająca lektura, którą czytała, wciąż ją odkładając. Wprawdzie autorka oszczędza szczegółowych opisów, ale wszystko przekazuje stosując narrację w czasie teraźniejszym i w perspektywie pierwszoosobowej, więc każde zdarzenie odbiera się z ogromną mocą. Bardzo sugestywnie nakreśla sytuację pobytu na Pawiaku, jak i potem, gdy trafiła do obozu na Majdanku.

Coraz mniej jest już osób, które przeżyły koszmar wojny, dlatego każde świadectwo tamtych dni jest ważne, byśmy pamiętali o wydarzeniach z tej dramatycznej przeszłości naszego kraju, spisanych w takich książek, jak „Niebo bez ptaków”. Warto zaznaczyć, że obecne wydanie jest trzecim z kolei. Tuż po wojnie, 26 kwietnia 1946 roku, w rocznicę zwolnienia z obozu, pani Danuta Brzosko-Mędryk zaczęła spisywać wspomnienia tytułując je „Dlaczego?” Miały one formę rękopisu o formacie A4 oprawionego w tekturową okładkę. Jej pisane świadectwo spowodowało, że w 1972 roku została powołana przez rząd USA na bezpośredniego świadka w procesie o deportację zbrodniarki wojennej Hermine Braunsteiner-Ryan. W 1968 roku ukazał się on, jako praca pt.: „Niebo bez ptaków”, a po raz drugi w 1975 roku, a w 2022 roku po raz trzeci w pełniejszej wersji, z poprawkami edytorskimi dając dzisiejszemu pokoleniu obraz czasu, o którym nie powinniśmy zapominać.

Książkę przeczytałam, dzięki wydawnictwu: